سوسیال‌دموکراسی فرانسوی: از «گسست از سرمایه‌داری»
تا گسست از سوسیالیسم
سعید رهنما
برگرفته از سایت نقد اقتصاد سیاسی
10.02.2020

مسئله‌ی مهم در مقابله با قدرت فزاینده‌ی نیروهای راست و تضعیفِ جبهه‌ی کار، اتحاد عمل جریانات چپ برای ایجاد ضد هژمونی در جامعه‌ی فرانسه است. چنانچه در موارد دیگر نیز تأکید شد، کسب ضدِ هژمونی در جامعه‌ی مدنی، خود به شیوه‌های جدید سازماندهی در تشکل‌ها، در محله‌ها و درجنبش‌ها، و دموکراتیزه کردن ساختارهای سنتی بوروکراتیک حزب و کنفدراسیون‌ها و اتحادیه‌...

دیالکتیک تاثیر متقابل عین و ذهن
برگردان: ب. کیوان
15.11.2019

در این جزوه راه عمومی شناخت از زاویه مکانیسم درونی تاثیر عین بر ذهن و متقابلا تاثیر ذهن بر عین مورد بحث و بررسی قرار می گیرد، اما پیش از پرداختن به بحث تحلیلی مشروح درباره این مکانیسم، لازم است که پیرامون مدارج و جنبه های اساسی حرکت دیالکتیکی شناخت بشری نکاتی چند به اختصار بیان گردد.

چرا ضد سرمایه داری بودن عقلانی است
اولیویه بنُ فنُ
برگردان: محمد تقی برومند
11.10.2019

مسئله عبارت از ساختن مدلی است که در آن نیاز های افراد در کانون گزینش های سیاسی قرار دارند. دنیایی که در آن همکاری، کمک، تقسیم و همبستگی مقدم بر رقابت اند. دنیایی که در آن، جا برای بحث وجود دارد و مانع از بی سوادی و بی اطلاعی شهروندان است . باید به اطراف مان نگاه کنیم و سیاست را از آن خود کنیم. سیاست همانا حکومت ها نیست، سیاست پیچیده و کار کار شن...

بازخوانی جنبش‌های رفرمیستی سوسیالیستی (8)
حزب سوسیال‌دموکرات آلمان: از «گوتا» تا «گُدِسبِرگ» و فراسویِ آن
سعید رهنما
برگرفته از سایت نقد اقتصاد سیاسی
13.08.2019

تجربه‌ی آلمان نشان می‌دهد که اصلاحات غیرقابلِ برگشت نیستند، و بهبودهایی که در شرایط زندگی و کار اکثریت مردم به‌تدریج به دست آمده، با تغییر اوضاع و سیاست حزبِ حاکم می‌تواند از دست برود، مگر آن‌که نیروهای مترقی با پی گیریِ سیاست‌های قاطعانه اما حساب‌شده، و با بسیج مداومِ نیروی کار، مانع از دست رفتنِ این دست‌آوردها شوند . نمونه‌ی بارز آن تغییر سیاس...

بازخوانی جنبش‌های رفرمیستی سوسیالیستی (7)
عوامل ظهور و افول رفرمیسم سوسیالیستی
سعید رهنما
برگرفته از سایت نقد اقتصاد سیاسی
11.07.2019

مشارکت احزاب سوسیال‌دموکرات در ائتلافات و حضور در دولت، در دوران سلطه‌ی نولیبرالیسم، از زمره‌ی فاجعه‌بارترین سیاست‌هایی بود که این احزاب را از اعتبار و حیثیت تهی کرد. این احزاب به‌جای ایفای نقشِ اپوزیسیونِ رادیکال، برای پذیرفته شدن در فضای سیاسیِ مسلطِ راست و محافظه‌کار، سیاست‌های خود را هرچه بیش‌تر تعدیل کردند و از ترقی‌خواهی فاصله گرفتند.

بازخوانی جنبش‌های رفرمیستی سوسیالیستی (6)
«انقلاب بدون انقلاب»: خوانش رفرمیستی از گرامشی
سعید رهنما
برگرفته از سایت نقد اقتصاد سیاسی
30.06.2019

آنتونیو گرامشی از برجسته‌ترین متفکرین مارکسیست جهان، ده سال از آخرین قسمتِ عمرِ بس کوتاه خود را در زندان فاشیست‌ها گذراند، و قسمت اعظم یادداشت‌هایش را در «کتابچه‌های یادداشت‌های زندان» نوشت؛ مجموعه‌ای عظیم، پیچیده، پراکنده، و ویرایش‌ناشده در عرصه‌های متنوع فرهنگی، فلسفی، تاریخی، مذهبی، ادبی، اجتماعی و اقتصادی توأم با مفاهیمی بدیع، که بیانگر نبوغ...

بازخوانی جنبش‌های رفرمیستی سوسیالیستی (5)
گئورگی پلخانف و سوسیال‌دموکرات‌های منشویک روسیه
سعید رهنما
برگرفته از سایت نقد اقتصاد سیاسی
18.06.2019

پلخانف که خود در آغاز از طرفداران پوپولیسم انقلابی بود، با اتکا به درکی مارکسی از دیدگاه قبلی خود فاصله گرفت و بر علیه پوپولیسم به مبارزه پرداخت. او در نوشته‌های مختلف خود، ضمن باور به مبارزه‌ی جدی برای نیل به سوسیالیسم، به این نظر رسید که در کشور عقب‌مانده و دهقانی روسیه، سرمایه‌داری باید رشد کند، و نظریه‌ی توانِ بالقوه انقلابی کمونِ ده روسی را...

بازخوانی جنبش‌های رفرمیستی سوسیالیستی (4)
رودلف هیلفردینگ و جنبه‌هایی از مارکسیسم اتریشی
سعید رهنما
برگرفته از سایت نقد اقتصاد سیاسی
13.06.2019

در مجموع، می‌توان گفت که تحولات طبقاتی در سرمایه‌داری پیشرفته در اواخر قرن نوزدهم و دهه‌های آغازین قرن بیستم یکی از مهم‌ترین عوامل رشد رفرمیسم و فاصله‌گیری رفرمیست‌ها از خواست‌ها و حرکت‌های سوسیالیست‌ها و رهبران کارگری در کشورهای پیشرفته سرمایه‌داری بوده است. بخشی از این فاصله‌گیری را در گرایش‌های نظری مارکسیست‌های اتریشی می‌بینیم. در نوشته‌های ...

کوانتوم و فلسفه
دکتر حسن بلوری
31.05.2019

اکنون اما ما به جهانی دست یافته‌ایم که بزرگی و تصورناپذیری آن لرزه به اندام آدمی می‌اندازد…اکنون ما بار دیگر شاهدِ هم‌‌گرائی فیزیک و فلسفه، برای فهم چیستی و چگونگی جهانی که درهم‌تنیده و کوانتومی می‌نماید، هستیم. در همین راستا می‌خواهم در این مقاله پس از ذکر نکاتی به عنوان مقدمه به توضیح چهار واژه (چهار مفهوم) مقدماتی فیزیکِ کوانتومی که برای فلسف...

بازخوانی جنبش‌های رفرمیستی سوسیالیستی (3)
کدام کائوتسکی؟
سعید رهنما
برگرفته از سایت نقد اقتصاد سیاسی
31.05.2019

در این‌جا به‌هیچ‌وجه قصد دفاع از نظرات کائوتسکی در کار نیست، چراکه همان‌طور که گفته شد درگیر خطا‌ها و توهم‌های فراوان بود. بلکه هدف توجه دادن به سیاست‌های متفاوتی است که سوسیالیست‌ها در طول تاریخ پی‌گیری کرده‌اند. این همان درکی است که با گذشت زمان بسیاری از سوسیالیست‌های جهان با فاصله‌ی زمانی و به‌دور از تعصب‌ها و حمله‌های هیستریک فردی، به بازخو...

مدرسه ی فیلسوفان
سخنران: توفیق گلی زاده
در انجمن دوستداران اندیشه در برلین
25.05.2019

چگونه زیست کنیم، چه بیاموزیم و هدف آموختن مان در زندگی چیست. چگونه باید خود را در جامعه و زندگی فردی شکل بدهیم و آموزش های ما چه ارزش هایی را به ما ارایه می کنند. این همه پرسش های فلسفی هستند که این اثر به آنها می پردازد.

بازخوانی جنبش‌های رفرمیستی سوسیالیستی (2)
معمای انگلس 1895
سعید رهنما
برگرفته از سایت نقد اقتصاد سیاسی
23.05.2019

انگلس در اواخر عمر انتقاد‌هایی به دیدگاه‌های خود و مارکس در ارتباط با انقلاب‌های دوران خودشان مطرح کرده بود که طبعاً مورد استقبال برنشتاین و دیگر رفرمیست‌ها قرار گرفت. او در ۱۸۹۵ سه مقاله از مارکس در مورد انقلاب ۱۸۴۸ را همراه با یک مقاله که خود مشترکاً با مارکس در این‌باره نوشته بود، به‌صورت کتابی تحت عنوان مبارزات طبقاتی در فرانسه، با مقدمه‌ی م...

بازخوانی جنبش‌های رفرمیستی سوسیالیستی
سعید رهنما
برگرفته از سایت نقد اقتصاد سیاسی
19.05.2019

این مجموعه در دو بخش تنظیم شده است. در بخش اول ظهور رفرمیسم در جنبش سوسیالیستی مارکسی و نظریات پایه‌گذاران این دیدگاه، ازجمله ادوارد برنشتاین، خوانشی از انگلس، کارل کائوتسکی، هیلفردینگ و مارکسیست‌های اتریشی، منشویک‌ها، و خوانشی از گرامشی، و دلایل و عوامل کلی ظهور و افول احزاب سوسیال‌دموکرات تشریح می‌شوند. در بخش دوم بررسی‌های موردی از احزاب سوسی...

معلول و علّت
Causal Asymmetry
دکتر حسن بلوری
09.05.2019

تصورِ غالب بر این است که "علّت و معلول" یکی از ویژگی‌های اساسی جهان است. به این معنا که علّت همواره پیش از معلول اتفاق می افتد ـ علّت پیش شرط معلول است ـ و نه بلعکس. تصور بر این است که آن‌چه در آینده اتفاق خواهد افتاد نمی‌تواند بر آن‌چه در گذشته رخ داده است تاثیری داشته باشد. این تصور بیان از عدم تقارن میان دو مفهوم علّت و معلول دارد. یعنی، معلو...

مارکس، انگلس و جهانی سازی
توماس مرگل
برگردان : احمد مرتضوی
22.04.2019

به همان اندازه که سرمایه داری جهانی دچار بحران خواهد شد، دچار نقد نیز خواهد گردید. مارکس و انگس ناگهان دوباره موضوع روز شده اند. خیلی بیشتر از نیمی از آلمانی ها معتقدند که آموزش های مارکس هنوز هم معنی و مفهوم دارند. اسقف اعظم مونیخی، راینهارد مارکس، هشدار می دهد که همنام اش، مارکس را دستکم نگیرند و «کاپیتال» نایاب شده است – چیزی که تا چندی پیش ه...

دموکراسی؛ تناقض‌ها و پیش‌شرط‌ها
سعید رهنما
برگرفته از سایت اخبار روز
06.02.2019

در شرایط کنونی گذار به دموکراسی واقعی، مبارزه برای استقرار یک نظام دموکراتیک، سکولار و مترقی بر اساس یک قانون اساسی مترقی و انجام انتخابات آزاد و مبرا از تقلب و اعمال نفوذ قدرتمندان، که طی آن جریانات مختلف آزادانه سیاست‌های خود را پی‌گیری کنند، مهم ترین و عاجل‌ترین وظیفه‌ی نیروهای عدالت‌جو در همه‌ی کشورهای جهان است، تا از این طریق زمینه‌ی رشد و ...

برای یک استراتژی رهایی
سمیر امین
برگردان: محمد تقی برومند
24.01.2019

سرمایه داری سیستم معتبری برای درازمدّت نیست انباشت تصاعدی دایمی، بشریت و همراه با آن اعتلای اخلاقی و فرهنگی را به سوی نابودی حتمی سوق می دهد. فرارفت از سرمایه داری ضروری است. وانگهی، بنابر جهش بسیار بزرگ به پیش، وسیله های کُنش بشریت که انباشت را ممکن ساخته، فراهم آمده است. بنابراین، بنظر می رسد که سرمایه داری چونان پرانتزی در تاریخ است

امیرحسین آریان پور و تدریس
جامعه شناسی مارکسیستی در دهه 1340
نوشته زنده یاد امیر حسن پور
23.01.2019

آریان پور تاثیر بسیاری بر گرایش جوانان به مارکسیسم گذاشت و درس ها و نوشته های اش در تعارض با تدریس و آثار اسلامی علی شریعتی، مهدی بازرگان و همراهان شان قرار می گرفت... او پویایی تاریخ را مبارزه طبقاتی می دانست و آن را حرکتی زیگزاگی و آکنده از پیروزی و شکست ترسیم کرده بود و شاید به همین سبب، برخلاف بعضی از مارکسیست ها، تغییر مسیر نداد... او در حا...

„نامه خدا“
آلبرت اینشتین
برگردان از دکتر حسن بلوری
10.01.2019

اینشتین با انتشار "نامه خدا" نه تنها به تعبیرهای نادرستی که از استعاره های وی می شد بلکه همچنین به مشاجره های طولانی بین طرفداران و مخالفان دین در باره گفتاورد او "علم بدون دین لنگ است و دین بدون علم کور است" مطرح بود خط بطلان کشید.

چپ باید به قامت نیرویی سیاسی درآید
محمد مالجواقتصاد دان و پژوهشگر
برگرفته از سایت اخبار روز
01.01.2019

در فقدان حضور پررنگ چپ در عرصه‌های اجتماعی و سیاسی یقیناً راست کماکان به حضور هژمونیک خویش ادامه خواهد داد. ممانعت از هژمونی جریانات راست بر روند تحولات آتی ضرورتاً از مسیر ارتقای چپ به نیرویی سیاسی می‌گذرد.

Share