به مناسبت ۱۱۵مین سال زادروز و چهلمین سال روز درگذشت آرام ایلییچ خاچاتوریان [۲۰۱۸]
گ. گ. تیگرانوف
برگردان: بابک بردیا
28.07.2019

با آفرینش ِ سمفونی ِ خود، خاچاتوریان در جست و جوی ِ راه های ِ بیانی ِ تازه ای هماهنگ با اندیشۀ ژانری و آهنگسازانه بوده، در تلاش بود تا برای ِ بسیاری از پرسش هایی، که در برابر هنر ِ آفرینشگرانۀ آهنگسازان ِ خاورزمین ِ شوروی ایستاده بودند، پاسخ بیابد. پیچیده ترین ِ آنها در نیاز به آمیختگی ِ ژرف، دست نخوردۀ بایستمند ِ ویژۀ موسیقی ِ مردمی ِ ارمنی، هنر ِ عاشق ها، با ایستارهای سمفونیزم ِ کلاسیک قرار داشت، که راه ها و دورنماهای تازه ای را برای گسترش ِ سمفونیزم در اندیشگاه های آهنگ سازی ِ مردمان ِ خاور زمین باز می کرد.

خبرهایی از جنبش مدنی زحمتکشان ایران
12.07.2019

سال ۹۶ با دی‌ماهِ باشکوهش و سال ۹۷ با آذرِ سراسر همبستگی‌اش دو نقطه‍ی عطفی بودند که جنبش کارگری ایران را برای همیشه تغییر دادند و نوید گشودن فصل جدیدی از تاریخ سیاسی و اجتماعی این کشور بودند. این تغییر فضا، همزمان البته برای حاکمیت به معنای در لیست سیاه گذاشتن هر تحرکی بود که به نوعی به «تشکل‌یابی» و «جنبش کارگری» مرتبط باشد. بنابراین عجیب نیست که امروز یکی از سخت‌ترین دوره‌های سرکوب را از سر می‌گذرانیم: از دانشجویان تا معلمان، از بازداشت‌های فله‌ای خوزستان و کردستان تا تهران، از فعالان کارگری تا فعالان زنان، از حامیان محیط زیست تا روزنامه‌نگاران. حقیقتاً که هیچ حوزه‌ای نمانده که مشمول این بگیر و ببندها نشود.

بازخوانی جنبش‌های رفرمیستی سوسیالیستی (7)
عوامل ظهور و افول رفرمیسم سوسیالیستی
سعید رهنما
برگرفته از سایت نقد اقتصاد سیاسی
11.07.2019

مشارکت احزاب سوسیال‌دموکرات در ائتلافات و حضور در دولت، در دوران سلطه‌ی نولیبرالیسم، از زمره‌ی فاجعه‌بارترین سیاست‌هایی بود که این احزاب را از اعتبار و حیثیت تهی کرد. این احزاب به‌جای ایفای نقشِ اپوزیسیونِ رادیکال، برای پذیرفته شدن در فضای سیاسیِ مسلطِ راست و محافظه‌کار، سیاست‌های خود را هرچه بیش‌تر تعدیل کردند و از ترقی‌خواهی فاصله گرفتند.

ملاحظاتی درباره موضعگیری نیروهای چپ پیگیر
در برابر خطر جنگ میان آمریکا و ایران
آرش برومند
02.07.2019

نیروهای چپ پیگیر تحول و دگرگونی در ایران را امر ملت ایران و در پیوند با جنبش مدنی و دمکراتیک مردم ایران در شرایطی صلح آمیز درک کرده، مداخله خارجی و رژیم ج. ا را سد راه این جنبش بشمار می آورند. ازینرو شعار نیروهای چپ پیگیر در شرایط حاضر عبارت است از: نه تحریم های اقتصادی، نه جنگ، نه رژیم ج.ا!

بازخوانی جنبش‌های رفرمیستی سوسیالیستی (6)
«انقلاب بدون انقلاب»: خوانش رفرمیستی از گرامشی
سعید رهنما
برگرفته از سایت نقد اقتصاد سیاسی
30.06.2019

آنتونیو گرامشی از برجسته‌ترین متفکرین مارکسیست جهان، ده سال از آخرین قسمتِ عمرِ بس کوتاه خود را در زندان فاشیست‌ها گذراند، و قسمت اعظم یادداشت‌هایش را در «کتابچه‌های یادداشت‌های زندان» نوشت؛ مجموعه‌ای عظیم، پیچیده، پراکنده، و ویرایش‌ناشده در عرصه‌های متنوع فرهنگی، فلسفی، تاریخی، مذهبی، ادبی، اجتماعی و اقتصادی توأم با مفاهیمی بدیع، که بیانگر نبوغ استثنایی و ذهن باز و خلاق‌اش بود. این یادداشت‌ها را با خوانش‌های متفاوتی می‌توان درک کرد، و هم دیدِ انقلابِ بلافاصله و هم دیدی رفرمیستی و تدریج‌گرا را از آن‌ها استنتاج کرد.

آیا اسلام سیاسی در دمکراسی حل شدنی است؟
سمیر امین
برگردان: محمد تقی برومند
20.06.2019

چرا قدرت های غربی در اساس از به اصطلاح رژیم های اسلامی ضد دمکراتیک پشتیبانی می کنند؟ پاسخ ساده و روشن است. این رژیم ها، جامعه هایی را که در ناتوانی کامل، قربانیان آنان در چالش های معاصرند، زندانی می کنند. این جامعه ها پیروی از همه نیازهای «لیبرالیسم» اقتصادی جهانی شده را می پذیرند. این رژیم ها تضمین می کنند که کشورهای مورد بحث نتوانند در سطح کشورهای نوظهور چونان رقیب احتمالی، مزاحم مادرشهرهای امپریالیستی غرب قد برافرازند. این مسئله برای قدرت های فرمانروا نکته اساسی را تشکیل می دهد.

بازخوانی جنبش‌های رفرمیستی سوسیالیستی (5)
گئورگی پلخانف و سوسیال‌دموکرات‌های منشویک روسیه
سعید رهنما
برگرفته از سایت نقد اقتصاد سیاسی
18.06.2019

پلخانف که خود در آغاز از طرفداران پوپولیسم انقلابی بود، با اتکا به درکی مارکسی از دیدگاه قبلی خود فاصله گرفت و بر علیه پوپولیسم به مبارزه پرداخت. او در نوشته‌های مختلف خود، ضمن باور به مبارزه‌ی جدی برای نیل به سوسیالیسم، به این نظر رسید که در کشور عقب‌مانده و دهقانی روسیه، سرمایه‌داری باید رشد کند، و نظریه‌ی توانِ بالقوه انقلابی کمونِ ده روسی را کنار گذاشت. پلخانف، با توجه به ساختار عقب‌مانده‌ی اجتماعی و اقتصادی روسیه، به این نتیجه رسید که انقلاب در روسیه باید طی دو مرحله‌ی متفاوت به پیش رود: اول یک انقلاب دموکراتیک بر علیه استبداد تزاری و بقایای اشرافیت فئودالی، که طی آن توسعه‌ی سرمایه‌داری تسریع خواهد شد، تفکیک طبقاتی شدت خواهد گرفت، و ز...

خبرهایی از جنبش مدنی در ایران
13.06.2019

مزد بگیران ایران گرچه امید چندانی به این سازمان های تحت کنترل حکومتها و نهادهای سرمایه داری جهانی ندارند و میبینیم که در چنین شرایطی نمایندگان دولتی ایران در ترکیب هیات رئیسه سازمان بین‌المللی کار قرار میگیرند! ، اما با اتکاء و پشتگرمی به مبارزات خود، در اعتناء به تریبون های بین المللی برای انعکاس صدای این طبقه بزرگ اجتماعی ، رویگردان نیست.

بازخوانی جنبش‌های رفرمیستی سوسیالیستی (4)
رودلف هیلفردینگ و جنبه‌هایی از مارکسیسم اتریشی
سعید رهنما
برگرفته از سایت نقد اقتصاد سیاسی
13.06.2019

در مجموع، می‌توان گفت که تحولات طبقاتی در سرمایه‌داری پیشرفته در اواخر قرن نوزدهم و دهه‌های آغازین قرن بیستم یکی از مهم‌ترین عوامل رشد رفرمیسم و فاصله‌گیری رفرمیست‌ها از خواست‌ها و حرکت‌های سوسیالیست‌ها و رهبران کارگری در کشورهای پیشرفته سرمایه‌داری بوده است. بخشی از این فاصله‌گیری را در گرایش‌های نظری مارکسیست‌های اتریشی می‌بینیم. در نوشته‌های بعدی با تفصیل بیشتری به این موضوع پرداخته خواهد شد.

ادامه هراس افکنی و سرکوب آزادی در ایران
عیسی پهلوان
01.06.2019

در شرایط بحرانی در کشورهای استبداد زده ای چون ایران، فراروی از فعالیت های صنفی به سیاسی امری عادی و طبیعی است ونهادهای مدنی مستقل می توانند نقشی در خور در رویدادهای آینده داشته باشند. از این رو تقویت هر یک از نهادهای مدنی مستقل از جمله کانون نویسندگان ایران که سابقه روشن ودر خور اعتنایی در مبارزه با استبداد و سانسور دارد وظیفه ای ملی و میهنی است.

کوانتوم و فلسفه
دکتر حسن بلوری
31.05.2019

اکنون اما ما به جهانی دست یافته‌ایم که بزرگی و تصورناپذیری آن لرزه به اندام آدمی می‌اندازد…اکنون ما بار دیگر شاهدِ هم‌‌گرائی فیزیک و فلسفه، برای فهم چیستی و چگونگی جهانی که درهم‌تنیده و کوانتومی می‌نماید، هستیم. در همین راستا می‌خواهم در این مقاله پس از ذکر نکاتی به عنوان مقدمه به توضیح چهار واژه (چهار مفهوم) مقدماتی فیزیکِ کوانتومی که برای فلسفه بسیار با اهمیت، اساسی و ضروری هستند، بپردازم: "کوانتوم و کوانت"، "نظریه کوانتومی"، "ابژکت‌های کوانتومی" و "ابژکت و محیط".

اعداد عجیب حاصل از برخورد ذرات
کوین هارنِت
برگردان: امید برومند
31.05.2019

فیزیک دانان در ژنو، پروتون ها را در مسیر 27 کیلومتریِ دایره ای شکل شلیک کرده و آن ها را با سرعت تقریبی برابر با سرعت نور با یک دیگر برخورد می دهند. تنها با ظرافت فنی می توان پرتوهای ذرات بنیادین را با چنین دقتی هدایت کرد که واقعن برخی از برخوردها از روبرو رخ بدهند. تعجب آور است که بر خلاف زحمت و کار بسیار در آزمایش تجربی، ابزار ساده ای وجود دارد که دانشمندان به وسیله آن نتایج این برخوردها را به لحاظ نظری تشریح می کنند؛ این ابزار نمودار های فاینمن هستند. نقاشی یک کودک از برخورد ذرات در نگاه اول تفاوت زیادی با این نمودارها ندارد.

بازخوانی جنبش‌های رفرمیستی سوسیالیستی (3)
کدام کائوتسکی؟
سعید رهنما
برگرفته از سایت نقد اقتصاد سیاسی
31.05.2019

در این‌جا به‌هیچ‌وجه قصد دفاع از نظرات کائوتسکی در کار نیست، چراکه همان‌طور که گفته شد درگیر خطا‌ها و توهم‌های فراوان بود. بلکه هدف توجه دادن به سیاست‌های متفاوتی است که سوسیالیست‌ها در طول تاریخ پی‌گیری کرده‌اند. این همان درکی است که با گذشت زمان بسیاری از سوسیالیست‌های جهان با فاصله‌ی زمانی و به‌دور از تعصب‌ها و حمله‌های هیستریک فردی، به بازخوانی نظرات کسانی که قبلاً تکفیر شده بودند، پرداخته‌اند.

مدرسه ی فیلسوفان
سخنران: توفیق گلی زاده
در انجمن دوستداران اندیشه در برلین
25.05.2019

چگونه زیست کنیم، چه بیاموزیم و هدف آموختن مان در زندگی چیست. چگونه باید خود را در جامعه و زندگی فردی شکل بدهیم و آموزش های ما چه ارزش هایی را به ما ارایه می کنند. این همه پرسش های فلسفی هستند که این اثر به آنها می پردازد.

بازخوانی جنبش‌های رفرمیستی سوسیالیستی (2)
معمای انگلس 1895
سعید رهنما
برگرفته از سایت نقد اقتصاد سیاسی
23.05.2019

انگلس در اواخر عمر انتقاد‌هایی به دیدگاه‌های خود و مارکس در ارتباط با انقلاب‌های دوران خودشان مطرح کرده بود که طبعاً مورد استقبال برنشتاین و دیگر رفرمیست‌ها قرار گرفت. او در ۱۸۹۵ سه مقاله از مارکس در مورد انقلاب ۱۸۴۸ را همراه با یک مقاله که خود مشترکاً با مارکس در این‌باره نوشته بود، به‌صورت کتابی تحت عنوان مبارزات طبقاتی در فرانسه، با مقدمه‌ی مفصلی به قلم خودش، تهیه کرد. از آن زمان تا حال حاضر جنجال‌های زیادی حول این مقدمه‌ی انگلس در جریان بوده است. پاره‌ای انگلس را به تجدیدنظرطلبی متهم کرده‌اند، پاره‌ای هیچ‌ تفاوتی میان مواضع طرح‌شده در این مقدمه و نوشته‌های قبلی انگلس نمی‌بینند، و عده‌ای هم به‌نوعی در اصالت آن شک می‌کنند و آن را نتیجه‌ی...

به مناسبت صد و دهمین سال مرگ نیکولای آندره یویچ ریمسکی-کورساکوف
(۱۹۰۸ ـ ۱۸۴۴)
برگردان: بابک بردیا
23.05.2019

نیکولای آندره یویچ ریمسکی-کورساکوف آموزگاری برجسته به شمار می آمد، که از آموزش گاه اش در آموزش گاه والای موسیقی [کنسرواتوریای] پتربورگ صدها کنش گر موسیقی بیرون آمدند. او رنج های انسانی را به ژرفی درک می کرد؛ بویژه زندگی ناگوار سرنوشت زنان در گذشته را؛ و زندگی ناگوار مردمی، خواه یورش های دشمنان یا آزمون دشوار در زمان آرامش را. ریمسکی-کورساکوف کارگر سخت کوش موسیقیایی، آدمی فروتن، بی باک، دلچسپ، هنرمندی بسیار دوست داشتنی به شمار می آمد. پی. ای. چایکوفسکی در پایان زندگی گفت، که با ریمسکی-کورساکوف در یک راه گام برمی دارد و به همره خود می بالد.

دیدگاه های سه نهاد مستقل غیردولتی ایران
19.05.2019

شورای بازنشستگان ایران: سرمایه داری برای سود، سلامت مردم را به گروگان میگیرد! سندیکای کارگران شرکت واحد: عده ای از کارگران و فعالین کارگری وفرزندان کارگران کماکان در بازداشت هستند سندیکای کارگران نیشکر هفت تپه: نه به کاظمی، نه به اسد بیگی، نه به شوراهای اسلامی کار!

بازخوانی جنبش‌های رفرمیستی سوسیالیستی
سعید رهنما
برگرفته از سایت نقد اقتصاد سیاسی
19.05.2019

این مجموعه در دو بخش تنظیم شده است. در بخش اول ظهور رفرمیسم در جنبش سوسیالیستی مارکسی و نظریات پایه‌گذاران این دیدگاه، ازجمله ادوارد برنشتاین، خوانشی از انگلس، کارل کائوتسکی، هیلفردینگ و مارکسیست‌های اتریشی، منشویک‌ها، و خوانشی از گرامشی، و دلایل و عوامل کلی ظهور و افول احزاب سوسیال‌دموکرات تشریح می‌شوند. در بخش دوم بررسی‌های موردی از احزاب سوسیال‌دموکرات و کارگری اروپایی، ازجمله آلمان، هلند، فرانسه، اتریش، و سوئد ارائه خواهد شد.

معلول و علّت
Causal Asymmetry
دکتر حسن بلوری
09.05.2019

تصورِ غالب بر این است که "علّت و معلول" یکی از ویژگی‌های اساسی جهان است. به این معنا که علّت همواره پیش از معلول اتفاق می افتد ـ علّت پیش شرط معلول است ـ و نه بلعکس. تصور بر این است که آن‌چه در آینده اتفاق خواهد افتاد نمی‌تواند بر آن‌چه در گذشته رخ داده است تاثیری داشته باشد. این تصور بیان از عدم تقارن میان دو مفهوم علّت و معلول دارد. یعنی، معلول نمی‌تواند پیش از علّت اتفاق بیافتد. آیا براستی چنین است؟ اگر چنین است آیا دایره اعتبار آن جهانشمول است و یا محدود؟

روز جهانی کارگران به همه زحمتکشان یدی و فکری ایران و جهان مبارک باد!
01.05.2019

بار دیگر روز جهانی کارگر در شرایط خفقان و سرکوب کارگران و زحمتکشان ایران از راه فرامی رسد. علیرغم بگیر و ببندها و سیاست گرسنگی دادن به زحمتکشان، حکومت کلان سرمایه داران و بزرگ زمین داران موفق به خاموش کردن شعله مبارزات زحمتکشان ایران نشده است.

Share