انرژیِ تاریکِ جنجال برانگیز
آدام ج. رییس – ماریو لیوویو
برگردان: امید برومند
18.08.2018

جهان دائمن در حال گسترش است. فاصله ی بین کهکشان ها افزایش می یابد. خوشه های کهکشانی از یک دیگر دور می شوند و فضای خالی بین این اجسام بیشتر و بیشتر می شود. اخترشناسان این فرآیند را در دهه ی 20 میلادی کشف کردند. علاوه بر آن امروزه دانشمندان می دانند که این روند نه تنها به تدریج آهسته نمی شود بلکه حتی به سرعت در حال شتاب گرفتن است. دو کهکشان دل خواه که دقایقی پیش با سرعت مشخصی از یکدیگر دور می شدند، اینک با سرعت بیشتری از یک دیگر رانده می شوند. نیرویی جهان را از هم می پاشاند. اما چگونه؟ نظریه پردازان حتی دو دهه پس از کشف این پدیده، هنوز نتوانسته اند آن را درک کنند. اینک آزمایش های جدید می خواهند در این زمینه شفافیت ایجاد کنند.

دوراهه‌ی ناگزیر در بازار پول: سلب‌مالکیت از چه کسانی؟
محمد مالجو
برگرفته از نقد اقتصاد سیاسی
18.08.2018

موضوع بحث من در مقاله‌ی حاضر مشخصاً پی‌آمد نقش‌آفرینی حجم عظیم نقدینگی در اقتصاد ایران و تشریح زیان‌بارترین و تبیین کم‌زیان‌ترین شیوه‌های رویارویی با آن است. ابتدا نشان خواهم داد چرا این حجم از نقدینگی دقیقاً در برهه‌ی کنونی به عامل تعیین‌کننده‌ای در کم‌وکیف حیات اجتماعی در ایران تبدیل شده است. شرح خواهم داد که چرا ضرورت گریزناپذیر تعیین تکلیف با این حجم از نقدینگی عملاً جامعه‌ی ایرانی را با انتخاب عمیقاً سیاسیِ سرنوشت‌سازی مواجه کرده است که، چه با استمرار نظام سیاسی کنونی و چه با قدرت‌گیری نیروهای سیاسی دیگری، کم‌وکیف حیات اجتماعی آتی در این سرزمین را به‌نوبه‌ی‌خود رقم خواهد زد. سپس چشم‌انداز دو نحوه‌ی رویارویی با این حجم عظیم از نقدینگی ...

پاد ماده
الکساندر اشتیرن
برگردان: امید برومند
14.08.2018

در واقع جهانی که ما در آن زندگی می کنیم نباید وجود داشته باشد. درختان؟ به هیچ وجه. درخشش خورشید؟ هرگز. انسان ها؟ بخصوص هرگز. اگر حرف فیزیک دانان نظری را باور کنیم، جهان ما می بایست مدت کوتاهی پس از مهبانگ -فریاد وحشتناک و غیرقابل تحملِ تولد جهان- به هیچ، به عبارت دقیق تر به صاعقه ای از انرژی انحلال یابد. زیرا طبق نظریه ی کوانتومی، همه ی اشیای فیزیکی از هیچ، بصورت جفتی از ذرات و پادذرات بوجود آمدند. و هر ذره ی شکل یافته ای، با همزاد بدسرشت و دارای بار مخالف با خود، برخورد کرده و هر دوی آنها بدون هیچ مقاومتی یکدیگر را جذب کرده و متقابلن نابود می کردند. پایانی همراه با یک آتش بازی. فیزیک دانان این همزاد بدسرشت را پادماده می نامند.

بدرود ای رفیق!
13.08.2018

سمیر امین، دانشمند برجسته مارکس شناس و منتقد پیگیر نظام سرمایه داری درگذشت!
با کمال تاسف مطلع شدیم که سمیر امین، یکی از نظریه پردازان جنبش چپ جهانی، زندگی را بدرود گفت.

دیالـک تیـک
دنیس کولین
برگردان: محمد تقی برومند
07.08.2018

"دیالکتیک منطق کشف پی کاوانه رابطه های ژرف پدیده ها در طبیعت و جامعه است" م.ب
پس از بررسی پیش فرض های فلسفه، حال باید این پیش فرض ها را با درونمایه های کلاسیک معرفت شناسی که از دیدگاه روش شناسانه بررسی می گردد، پیوند داد. در ارتباط با روش، مارکس در کاپیتال از «روش دیالک تیک من» سخن می گوید. از سوی دیگر اشاره به «روش دیالک تیک» نشان می دهد که مسئله عبارت از هر روشی نیست. مارکس از آن بعنوان اسلوب علمی خود یاد می کند. اما عجیب این است که این دیالک تیک شاه بیت تئوری مارکس است و ما هرگز آن را نمی بینیم؛ بلکه آن را نزد انگلس می بینیم که کوشیده است دیالک تیک طبیعت نه دیالک تیک نزد مارکس را به رشته تحریر در آورد.

چپ‌ها و لیبرال‌ها: عداوت‌های تاریخی
سعید رهنما
06.08.2018

در حال حاضر متأسفانه درعمل فاصله‌ی زیادی با همسویی بین چپ و لیبرال داریم. بخشی از جریانات چپ بر صف مستقل خود و با امید به انقلاب بلافاصله پرولتری حتی حاضر به همکاری با یکدیگر نیستند، چه رسد به لیبرال‌ها که آن‌ها را در هر حال دشمن تلقی می‌کنند. حتی با احتمال زیاد لزوما همه دوستانی که در رابطه با برخورد گذشته به امیر انتظام از خود انتقاد کردند، ممکن است که موافقتی با نظریه ضرورت همکاری با لیبرال‌ها برای استقرار دموکراسی نداشته باشند. این وضعیت در مورد لیبرال‌ها به‌مراتب بدتر است. اگر بعضی چپ‌ها در این رابطه از خود انتقادی کرده‌اند، تا آن جا که من اطلاع دارم، هیچ شخصیت لیبرالی در مورد سهم بزرگی که در به روی کار آوردن رژیم اسلامی داشته و یا د...

درس‌های انقلاب‌های دوم:
بازخوانیِ انقلاب‌های سوسیالیستیِ روسیه، آلمان، چین و ویتنام
سعید رهنما
06.08.2018

مشخصه‌های جامعه‌ی پساسرمایه‌داری عبارتند ازعملی بودن، دموکراتیک بودن، و جهانی بودن. این نظام پساسرمایه‌داری باید بتواند یک کلیتِ متشکل از چهار جنبه‌ی مرتبطِ توسعه‌ی ملی، یعنی، رشد اقتصادی، عدالت اجتماعی، تعادل زیست‌محیطی، و دموکراسی سیاسی را به شکلی فزاینده بهینه‌سازی کند. این فرایند به یک دولتِ دموکراتیک، عدالت‌خواه، سکولار، و مشارکتی نیاز دارد که درهماهمنگی با شوراهای محیط کار و شوراهای محله، ناحیه، و منطقه‌ای، برنامه‌ها و سیاست‌های خود را تعیین و به مورد اجرا درآورد. استقرار کامل نظام سوسیالیستی نیاز به یک زمینه‌ی جهانی دارد، زیرا استقرارسوسیالیسم در یک کشور میسر نیست.

چرا «سرمایه» مارکس همچنان مهم است
دیوید هاروی در گفتگو با ژاکوبن
رحمان بوذری
برگرفته از اخبار روز
01.08.2018

آخرین کتاب هاروی با عنوان «مارکس، سرمایه، و جنون خرد اقتصادی» راهنمای کم‌حجم‌تر سه مجلد «سرمایه» است. او در این کتاب سراغ عقلانیت‌ستیزی بنیادین نظام سرمایه‌داری می‌رود. دیوید هاروی در مصاحبه با مجله ی ژاکوبن به مسائل مطرح در کتاب اخیر خود، نیروهای خلاقه و مخرب سرمایه، تغییر اقلیمی و اهمیت کتاب «سرمایه» پرداخته است

معمای مثله‌شدگی «بشردوستان ژنده‌پوش»
محمد مالجو
برگرفته از نقد اقتصاد سیاسی
01.08.2018

روایتی فارسی که ما از «بشر‌دوستان ژنده‌پوش» در اختیار داشته‌ایم آینه‌ای است از برخی تقلیل‌گرایی‌ها از اندیشه‌های سوسیالیستی در ذهن و زبان و روان ما، تقلیل‌گرایی‌هایی که به این یا آن شکل کماکان در روایت‌های ما از سوسیالیسم غلبه دارد … خواهم کوشید چنین تقلیل‌گرایی‌هایی را نیز در آینه‌ی روایت فارسیِ «بشردوستان ژنده‌پوش» اجمالاً صورت‌بندی کنم ...

واژه نامه های مصور برای نوآموزان
حسین الاهی
18.07.2018

پرسش: معیارهای مهم برای انتخاب کتاب چیستند؟
پاسخ: کتاب مورد نظر الف: کدام موضوع نو ؛
ب: چه مقدار آگاهی در باره موضوع عنوان خود عرضه می کند.
مطلب حاضر به معرفی کتاب آقای حسین الاهی اختصاص دارد.

نحوه اندازه گیری سیاه چاله های فضایی
دیمیتریُس سَلتیس – شِپِرد اس. دُلمِن
برگردان: امید برومند
30.06.2018

سیاه چاله ها باعث واپیچش فضا-زمان می شوند. اخترشناسان با کمک شبکه ی عظیمی از تلسکوپ ها سعی در مشاهده و کنترل این نکته دارند که آیا قوانین نسبیت عام در نزدیکی تکینگی گرانشی (Gravitational singularity) نیز صدق می کنند یا نه. در دهه های آتی تلسکوپ های قدرتمند، اطلاعاتی از قبیل مشاهده ی گردش ستاره های نوترونی به دور سیاه چاله ها، را ارائه خواهند داد. همان گونه که نظریه ی اینشتین جایگزین معادلات نیوتن شد، این ابزارها هم کمکی در تصمیم گیری در مورد دوام و ادامه ی نظریه ی اینشتین برای یک سده دیگر و یا حداقل جایگزینی آن در رابطه با شرایط خارق العاده ی سیاه چاله ها توسط نظریه ی بهتری می باشند.

درگذشت آرام – یوسف ابراهیم-
19.06.2018

روز جمعه 25 ماه مه 2018 قلب دوست و همراه دیرین وعزیز ما آرام - یوسف ابراهیم- پس از یک بیماری طولانی در 78 سالگی برای همیشه از طپش باز ایستاد. آرام هم میهن ارجمند ونکونام ما ، انسانی بود آزادی خواه ، صلح دوست و طرفدار پیشرفت و عدالت اجتماعی که برای دستیابی به آرمان های سیاسی و اجتماعیش ازهیچ کوششی دریغ نورزید.

مهمترین چالش زحمتکشان و خلق های جهان
«نه خروج از بحران سرمایه داری بلکه خروج از سرمایه داری در بحران»
است
روایت از نوشته های سمیر امین
م. ت. برومند
17.06.2018

از وقتی که پروژه سرمایه داری نولیبرال برای درمان بحران ساختاری سرمایه به بشریت تحمیل شده، وضعیت در شمال و به ویژه جنوب سیاره به شدت بدتر شده است. بنابراین از دیدگاه کلی ترازنامه سرمایه داری بسیار منفی و غم انگیز است. آن چه کارگزاران نولیبرال برای انجام آن تدارک دیدند چیزی جز تحمیل کردن پیامدهای وخیم آن برای زحمتکشان و توده های مردم نبوده است. در واقع مساله همانا عبارت از کاربرد نسخه همیشگی اجتماعی شدن زیان ها و خصوصی شدن سودها است... به هر رو، سرمایه داری پرانتز کوتاهی در تاریخ است. بنابراین شرط پرهیزناپذیر رهایی زحمتکشان و خلق های زیرسلطه (یعنی 80 درصد بشریت پیرامونی) مبارزه پیگیر در راه فرارفت از سرمایه داری است.

بیانیه هیات دبیران کانون نویسندگان ایران
به مناسبت پنجاهمین سالگرد بنیانگذاری این کانون
31.05.2018

دفاع از شرایط بهترِ زیست و کار ما به‌مثابه‌ی نویسنده، دفاع از آزادی‌های فردی و خلاقیت‌های فردی ما در گرو جمعیت و تشکل ماست؛ هرچه وسیع‌تر، هرچه قوی‌تر، کاراتر! برای مخالف سانسور بودن، برای دفاع از آزادی بیان بی‌هیچ حصر و استثنا نیاز حتمی به داشتن آرمان‌های بلند سیاسی و اجتماعی نیست؛ حتی اگر فقط به کار و قلم خود متعهد باشیم لازم است از منشور کانون دفاع کنیم و گرد آن جمع شویم.

گزارشی درباره هپکو
نمونه ای از سیاه ترین خصوصی سازی تاریخ ایران
برگرفته از نشریه شرق
31.05.2018

وضعیت پریشان کارخانه ی هپکو یکی از پدیده های نمونه وار ساخته و پرداخته مدیریت بد و غیر حرفه ای و غیر تخصصی و چپاولگرانه دست اندرکاران جمهوری اسلامی در چند دهه ی گذشته است . حتی اشغالگرانی که بخواهند برای مدتی دراز بر کشوری اشغالی فرمان برانند به چنین اقدامات بنیان برافکنی در ساخت وساز های صنعتی و اقتصادی و تولیدی آن دست نمیازند وبا نیروهای متخصص و کارگران و زحمتکشان آن سرزمین چنین رفتاری را روا نمی دارند.

به مناسبت دویست سالگی مارکس
«مارکس هرگز تا این اندازه مفید نبوده است»
سمیر امین
برگردان : م . ت . برومند
30.05.2018

بحران اقتصادی جهان بحران سرمایه داری است. به یقین این اولین بحران نیست. به عقیده سمیر امین به عنوان اقتصاد دان، این بحران می تواند موجب به پرسش کشیدن خود شالوده های سرمایه داری گردد. از این رو، مسئله عبارت از خارج شدن از بحران سرمایه داری نیست، بلکه خارج شدن از سرمایه داری در بحران است.

نمونه هایی برجسته از جنبش زحمتکشان ایران
همراه با تحلیلی از دکتر فریبرز رییس دانا درباره این جنبش ها
27.05.2018

مهارها و سرکوب های متمادی در میان طبقه ی به شدت پراکنده ی کارگر، که ارتباطشان هم با گذشته های پربار سیاسی قطع شده است، البته عامل اثرگذاری در گسترش و برجستگی "حضور" سیاسی است ... اما، رکود و درجازدگی از بین رفته و حرکت آغاز شده است؛ کند اما قطعی تر از گذشته. شعارهای اعتصاب ها و اعتراض های خاص کارگری پخته تر و ژرف تر شده است

جدل رابرتز ـ هاروی، و پیچیدگی محاسبه‌ی ارزش:
پی‌آمدهای نظریه برای عملِ سیاسی
سعید رهنما
26.05.2018

«قانون ارزش» با آن‌که قطعاً یکی از مهم‌ترین مبانی نظریه‌ی مارکسی در تحلیل سرمایه، سرمایه‌داری، و استثمار است، همیشه با اختلاف‌نظرهایی در میان نظریه‌پردازان مارکسیست، و متهم کردن یکدیگر به کژفهمی و بدفهمی، همراه بوده است ممکن است پاره ای تصور کنند که در میان این همه مسایلی که کشور و ملت ما و طبقه‌ی کارگر با آن مواجه است، این بحث‌های انتزاعی بازیچه‌های فکری روشنفکرانه‌ای بیش نیستند. اما چنین نیست و ما ضمن توجه به مشکلات روزمره، ناچاریم به مباحث نظری که نهایتاً برای جهت‌دهی و سازماندهی مبارزه بر علیه سرمایه و عاملینِ طاق و جفت آن لازم است، نیز بپردازیم. به‌طور خلاصه پیوند فرایند‌های تولید و گردش و کلیت انباشت سرمایه که در بالا اشاره شد، پیو...

مفهوم ماده
سخنرانی حسن بلوری
در انجمن دوستداران اندیشه در برلین
21.05.2018

مفهوم ماده و چیستی آن یکی از اصلی ترین مسائل در تاریخ تفکر انسان بوده است. نظریه های مختلفی در این باره از پیش از سقراط تا عصر حاضر، به ویژه در یونان، چین و هند و در سده های اخیر از جانب علوم تجربی، بویژه علم فیزیک، ابراز شده اند. برای نمونه مکتب ماهاویرا یا جانیسم در هند، درشش قرن پیش از میلاد. ما اکنون، پس از هزاران سال تفکر و پژوهش، در آستانه درک مفهوم ماده ـ بنیادی ترین مسئله فیزیک و فلسفه ـ هستیم.

Share